بازار ارز یکی از کلیدی‌ترین بازارها در اقتصاد ایران به شمار می‌رود و نقش کلیدی این بازار در اقتصاد ایران از چند منظر قابل بررسی است. اولین جنبه مهم از بازار ارز، تاثیر آن بر تجارت و به طور خاص کالاهای وارداتی است. هرگونه نوسان در بازار ارز به طور مستقیم، تامین کالاهای وارداتی را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد. تجربه التهابات ارزی در طول بیش از یک دهه اخیر، نشان داده که هرگونه جهش نرخ در بازار ارز، پس از وقفه‌ای کوتاه باعث جهش قیمت کالاهای وارداتی می‌شود.

اثر جهش نرخ ارز صرفا بر رشد قیمت کالاهای مصرفی وارداتی خلاصه نمی‌شود، بلکه بر نوسانات قیمتی بخش بزرگی از تولیدات کشور هم اثرگذار است. از آنجا که بیشتر واردات کشور شامل کالاهای واسطه‌ای و سرمایه‌ای تولید است، جهش نرخ ارز باعث بروز شوک به تولید و افزایش شدید هزینه‌های تولیدکنندگان می‌شود.

یکی از دلایل متمایز بودن بازار ارز نسبت به دیگر بازارها، اثرگذاری آن بر انتظارات آحاد جامعه است. تجربه انتقال شوک نرخ ارز به سایر بازارها، باعث شده ذهن مردم نسبت به تحولات این بازار حساس شده و بر همین اساس، نرخ ارز به شاخصی از تورم کشور در آینده تبدیل شود. به همین دلیل، هرگونه افزایش محسوس نرخ ارز، به رشد سطح قیمت‌ها و تشدید تورم در آینده تعبیر می‌شود.

بازار ارز همزمان که اثرگذاری زیادی بر انتظارات دارد، اثرپذیری بالایی نیز نسبت به تحولات و شوک‌های مختلف، از جمله تنش‌های سیاسی و ژئوپولتیکی دارد. طی حدود یک سال اخیر، بازار ارز بارها تحت تاثیر اخبار و رویدادهای سیاسی مختلف قرار گرفته است. تغییر دولت در آمریکا و زمزمه بازگشت سیاست فشار حداکثری، شاخص‌ترین شوک سیاسی در پاییز و زمستان سال گذشته بود که باعث شکل‌گیری چشم‌اندازی مخدوش از آینده اقتصادی کشور شده بود و این نگرش به سرعت خود را در نرخ ارز نشان داد. با این حال پس از مدتی و با آغاز دور جدید مذاکرات، بدبینی‌های پیشین جای خود را به خوش‌بینی ناشی از احتمال بالای توافق میان ایران و آمریکا داد. فضای مثبت مذاکرات، روایت‌های مثبت طرفین از جلسات مذاکره و همچنین گزارش‌های متعدد از سرعت بالای پیشرفت گفت‌وگوها، نشانه‌هایی از بالا بودن شانس توافق، آن هم در زمانی به مراتب کوتاه‌تر از توافق قبلی را به بازارها مخابره کرد. بر همین اساس، نرخ ارز تنها طی دو هفته، حدود ۲۰ درصد کاهش یافت.

تجربه رشد نرخ ارز در ماه‌های پایانی سال گذشته و افت شدید آن در هفته‌های نخست سال‌جاری، اثرپذیری شدید این بازار ارز هیجانات و اخبار مختلف را به وضوح و البته برای چندمین بار ثابت کرد. این درست همان نکته‌ای بود که بانک مرکزی در مقاطع مختلف بروز التهابات ارزی، به ویژه در سال گذشته بر آن تاکید کرده بود.

هیجانی بودن بازار ارز، دلالت‌های مختلفی دارد که یکی از آنها، لزوم تدوین یک سیاست ارتباطی منسجم برای هدایت هیجانات توسط دستگاه‌های مرتبط، به ویژه بانک مرکزی است. این موضوع همچنین گویای لزوم همکاری تمامی بخش‌های حاکمیت با بانک مرکزی به عنوان متولی مدیریت بازار ارز برای حفظ آرامش این بازار و جلوگیری از بروز شوک اقتصادی از مجرای شوک‌های ارزی است.