وحید حاجی حتم‌لو - مدیرعامل پیشین بانک بین‌المللی توسعه: ظهور اشکال جدیدی از پول خصوصی، بحث دیرینه‌ای درباره تعادل مناسب بین منافع خصوصی و عمومی در پول و پرداخت‌ها را احیا کرده است، اما دستیابی به این تعادل کار ساده‌ای نیست. این امر نیازمند به‌روزرسانی پول دیجیتالی عمومی و تنظیم مؤثر ارزهای رمزنگاری‌شده و استیبل‌کوین‌ها است. تبدیل‌پذیری بین پول عمومی و خصوصی باید یک اصل پیشرو هم برای طراحی CBDC که به طور بالقوه می‌توانند به طور گسترده ای به عنوان وسیله‌ای برای پرداخت پذیرفته شوند باشد.
پیشرفت سریع دیجیتال‌سازی نه‌تنها زندگی و ارتباطات ما را تغییر داده، بلکه روش‌های پرداخت سنتی را نیز دگرگون کرده است. فناوری‌های جدید مانند فناوری دفتر کل توزیع‌شده (DLT) امکان تبادل دارایی‌های رمزنگاری‌شده و استیبل‌کوین‌ها را فراهم کرده‌اند که در کنار پول سنتی مانند اسکناس و سپرده‌های بانکی قرار می‌گیرند. بانک‌های مرکزی در حال بررسی ارز دیجیتال بانک مرکزی (CBDC) به عنوان جایگزینی عمومی و دیجیتال برای پول هستند. این مقاله به بررسی همزیستی ابزارهای پرداخت دیجیتال ـ سپرده‌های بانکی، رمز ارزهای بدون پشتوانه، استیبل‌کوین‌ها و CBDC می‌پردازد و بیشتر بر نقش آنها به‌عنوان ابزار پرداخت تمرکز دارد.
در اینجا سه نکته کلیدی مطرح می‌شود:
۱. نقش پول عمومی در سیستم‌های پرداخت دیجیتال
۲. احتمال پذیرش گسترده انواع پول به دلیل اثرات شبکه‌ای
۳. فرصت‌ها، ریسک‌ها و گزینه‌های نظارتی برای پول دیجیتال خصوصی
پیشینه تاریخی پول و پرداخت‌ها
در تاریخ، سیستم‌های پرداخت بین پول عمومی و خصوصی در نوسان بوده‌اند. برای مثال، در قرن هفدهم، بانک آمستردام با صدور اسناد backed شده توسط طلا، مشکل "آشوب سکه‌ها" را حل کرد و اعتماد را بازگرداند، اما با اعطای وام‌های بیش از حد و از دست دادن حمایت دولت شکست خورد. در قرن نوزدهم، اسکناس‌های خصوصی در بریتانیا و آمریکا به دلیل صدور بیش از حد، تورم و بی‌ثباتی ایجاد کردند و بانک‌های مرکزی را به انحصار صدور اسکناس سوق دادند. بعدها، سپرده‌های بانکی به عنوان نوآوری خصوصی ظهور کردند و بیمه سپرده برای جلوگیری از هجوم بانکی معرفی شد. این رویدادها نشان می‌دهند که پول خصوصی نوآوری را تقویت می‌کند، اما بدون نظارت می‌تواند سیستم را بی‌ثبات کند، در حالی که پول عمومی اعتماد را تضمین می‌کند. تبدیل‌پذیری بین پول عمومی و خصوصی به‌طور تاریخی این تعادل را حفظ کرده است.
ظهور پول خصوصی جدید
امروزه، رمز ارزهایی مانند بیت‌کوین (بدون پشتوانه و استیبل‌کوین‌ها با ادعای پشتوانه دارایی) به عنوان پول خصوصی جدید مطرح شده‌اند. رمز ارزهای بدون پشتوانه، به دلیل نوسانات شدید و ماهیت سفته‌بازی، بعید است به عنوان ابزار پرداخت به پذیرش گسترده برسند. استیبل‌کوین‌ها، که رشد سریعی دارند (مانند تتر، می‌توانند با حمایت پلتفرم‌های بزرگ فناوری، به‌ویژه برای پرداخت‌های برون‌مرزی، مقبولیت پیدا کنند و راحتی و کارمزد کمتری ارائه دهند. اما پایداری آنها به پشتوانه قابل اعتماد بستگی دارد که اغلب مورد تردید است.
پول دیجیتال بانک مرکزی متعادل کننده پول عمومی و خصوصی
این مقاله استدلال می‌کند که پول عمومی و خصوصی باید همزیست باشند: پول عمومی (مانند CBDC) اعتماد و ثبات را تضمین می‌کند و پول خصوصی نوآوری را پیش می‌برد. یک سیستم کاملاً خصوصی، همانطور که در تاریخ و بازارهای رمز ارز دیده شده، می‌تواند بی‌ثباتی ایجاد کند. بانک‌های مرکزی با توسعه CBDC، نقش پول عمومی را در برابر کاهش استفاده از اسکناس حفظ می‌کنند. پذیرش به اثرات شبکه‌ای بستگی دارد؛ روش‌های پرداختی که برای پرداخت‌کننده و دریافت‌کننده سودمند باشند، غالب می‌شوند. اسکناس ممکن است به محصولی خاص تبدیل شود، در حالی که استیبل‌کوین‌ها در صورت پشتوانه قابل اعتماد می‌توانند گسترش یابند، اما رمز ارزهای بدون پشتوانه احتمالاً سفته‌بازانه باقی می‌مانند.
تنظیم پول خصوصی جدید
تنظیم پول خصوصی، به‌ویژه استیبل‌کوین‌ها، مستلزم توازن بین نوآوری و ثبات است. ریسک‌ها شامل صدور بیش از حد، کاهش کیفیت دارایی‌ها و بی‌ثباتی سیستمی در صورت تسلط جهانی استیبل‌کوین‌ها است. گزینه‌های نظارتی از نظارت سبک (مانند قوانین ضد پولشویی) برای استفاده خاص تا الزامات سخت (مانند پشتوانه کامل یا مجوز بانکی) برای پذیرش گسترده متغیر است. تبدیل‌پذیری به پول عمومی کلید مدیریت ریسک‌ها و اطمینان از اعتماد به استیبل‌کوین‌ها است. این مقاله نتیجه می‌گیرد که یک سیستم پرداخت متعادل عمومی-خصوصی، با هدایت اصل تبدیل‌پذیری، برای ثبات و نوآوری در آینده ضروری است.
نتیجه‌گیری
چشم‌انداز پول و پرداخت‌ها به سرعت در حال تغییر است. فناوری‌های جدید، بازیگران جدید و انواع جدیدی از پول‌ها در حال ظهور هستند. به نظر ما، به وضوح پول عمومی و خصوصی باید به صورت همزیستی وجود داشته باشند. پول عمومی اعتماد را تضمین می‌کند، در حالی که پول خصوصی نوآوری را پیش می‌برد. با این حال، همانطور که نمونه‌های پیشین در حوزه پرداخت‌ها نشان می‌دهند، صدور ناهماهنگ پول خصوصی ممکن است به اختلالات نامطلوب و افزایش ریسک‌های مالی منجر شود. برای کاهش این ریسک‌ها و حفاظت از نظام پرداخت، بانک‌های مرکزی و نهادهای ناظر مالی باید مداخله کنند.
دستیابی به تعادل مناسب بین پول عمومی و خصوصی از اهمیت کلیدی برخوردار است، اما گفتن آن آسان‌تر از عمل کردن به آن است. تعادل مناسب تا حد زیادی به پذیرش آینده اشکال جدید پول خصوصی بستگی دارد. اگر پذیرش محدود بماند، یک رژیم نظارتی سبک کافی خواهد بود، اما اگر پذیرش افزایش یابد، سخت‌گیری‌های نظارتی نیز بیشتر خواهد شد. با فرض اینکه استفاده از پول نقد همچنان کاهش یابد و ارزهای رمزنگاری شده بدون پشنوانه همچنان محصولی خاص باقی بمانند، بخش زیادی از این موضوع به چگونگی توسعه جهانی استیبل‌کوین‌ها بستگی خواهد داشت. پذیرش گسترده ممکن است زمانی در دسترس باشد که استیبل‌کوین‌ها توسط پلتفرم‌های بزرگ فناوری صادر شوند که از "منابع مالی عمیق" و شبکه‌های مصرف‌کننده جهانی گسترده بهره‌مند هستند. اگر استیبل‌کوین‌ها به طور گسترده به عنوان پول استفاده شوند، بدون وجود مقررات مناسب و قابلیت تبدیل برابر با پول عمومی، پایداری نظام پرداخت ممکن است در معرض خطر قرار گیرد.
در نهایت، برای هدایت تعادل به سمت جهت درست، پول عمومی ابتدا باید یک به‌روزرسانی دیجیتال را تجربه کند. همانند پول نقد، صدور ارز دیجیتال بانک مرکزی (CBDC) از تبدیل‌پذیری بین اشکال خصوصی و عمومی پول پشتیبانی خواهد کرد. در عین حال، CBDC باید به گونه‌ای طراحی شود که نقش سپرده‌های بانکی را به طور اساسی تغییر ندهد. بنابراین، مسئله کلیدی، تطبیق فناوری است. بانک‌های مرکزی ممکن است بار دیگر مجبور به تطبیق شوند، همانطور که در گذشته با بازگرداندن تعادل نسبت به سکه‌ها، اسکناس‌های خصوصی و سپرده‌های بانکی این کار را انجام دادند. بدون شک، زمان‌های هیجان‌انگیزی در حوزه پول و پرداخت‌ها پیش روی ماست.
نظر شما