کشورهای اروپایی به سبب اندازه اقتصاد و سطح توسعه‌یافتگی ساختاری و عملیاتی متمایز، مختلف و متنوع در حوزه مالی، بانکی و اقتصادی، در اتخاذ و به کارگیری ابزارها و رویکردهای بهینه پولی و ارزی خود، متفاوت عمل می‌کنند که تعیین و انتخاب رژیم‌های ارزی، یک نمونه از آن است. در حقیقت، سیاست‌گذاران به ویژه سیاست‌گذاران پولی فعال در اقتصادهای کوچک و بزرگ قاره سبز، در طول برهه‌های مختلف تاریخی، بنا بر الزامات مالی بین‌الملل و نیازسنجی مکانیزم‌های نهادی موجود در اقتصادهای داخلی خود، اقدام به اتخاذ نظام‌های ارزی و یا تغییر و گذار از یک رژیم ارزی به رژیم ارزی دیگر کرده‌اند تا بتوانند با بهبود شرایط موجود و ارتقا سطح مولفه‌های کلان مالی و اقتصادی، سهم بسزایی در پیشبرد اهداف متعالی در حوزه حکمرانی خوب سیاسی و اقتصادی داشته باشند و چشم‌اندازهای آتی زمانی پیشروی شهروندان خود را به یک بستر امیدبخش و اعتمادآفرین تبدیل کنند.
در این بین، دانمارک به عنوان یکی از کشورهای شمال اروپا و جنوب اسکاندیناوی، تجربه موفق بیش از سه دهه‌ای در انتخاب و به کارگیری نظام نرخ ارز ثابت و میخکوب‌سازی کرون به یورو اتحادیه اروپا را از خود بر جای گذاشته و امروزه به عنوان یکی از کارآمدترین تصمیم‌سازان، سیاست‌گذاران و پیاده‌سازان رژیم ارزی ثابت در اروپا و جهان شناخته می‌شود. کشف علت، چرایی و چگونگی موفقیت اقتصاد دانمارک در این عرصه، قطعا می‌تواند در راستای تعیین و انتخاب سیستم‌ها و مکانیزم‌های نظام‌مند ارزی بهینه در جهت به کارگیری و استفاده درکشورهای دیگر به ویژه اقتصادهای هماندازه و مشابه با دانمارک، مفید فایده واقع شود. لذا در همین راستا، در بخش دوم از سلسله مقالات مرتبط با پرونده پژوهشی "تجربه پیاده‌سازی نظام‌های ارزی مختلف در قاره سبز"، به سراغ تبیین و شناخت دلایل موفقیت اقتصاد دانمارک در اجرای نظام میخکوب ارزی منعطف کرون به یورو می‌رویم.
چرا دانمارک در استفاده از نظام ارزی میخکوب به یورو، موفق است؟
با استناد به پژوهش‌های موجود و مراجعه به مطالعات علمی و عملیاتی معتبر منتشر شده توسط سازمان‌ها و نهادهای تحقیقاتی معتبر اروپایی و بین‌المللی، موارد زیر را می‌توان به عنوان علل توفیقات حاصل شده از پیاده‌سازی رژیم ارز ثابت و میخکوب به یورو در اقتصاد دانمارک نام برد:
افزایش معنادار سطح تراز تجارت خارجی و تقویت درونی ساختار پولی دانمارک
شاید بتوان گفت که اولین و حتی مهم‌ترین و موثرترین پیامد مثبت حاصل از انتخاب و به کارگیری رژیم ارزی ثابت و نتایج حاصل از میخکوب‌سازی کرون به یورو، افزایش معنادار سطح تراز تجارت خارجی و تقویت درونی ساختار پولی دانمارک خود را نشان داده است. در حقیقت، اقتصاد دانمارک، سمبل و تبلور این مفروض تئوریک علمی در دانش اقتصاد است که عنوان میدارد بهره‌گیری از نظام ارزی میخکوب و ثبات نرخ ارز، منجر به افزایش حجم معاملات تجاری در سطح بین‌المللی خواهد شد. در واقع، اتخاذ این نوع از رژیم ارزی در دانمارک، به سبب کاستن از هزینه‌های مربوط به نوسان‌های نرخ ارز که در زمان بروز بحران‌های مالی و بانکی جهانی، امکان کنترل آن به شدت سخت و در بسیاری از موارد، غیرقابل مهار خواهد بود، هم موجب ارتقا سطح تراز تجاری خارجی این کشور و هم موجب حضور پُررنگ‌تر دانمارک در عرصه مبادلات مالی، بانکی، اقتصادی و بازرگانی بین‌الملل شد.
از سوی دیگر، استقرار نظام ارزی ثابت بر اتمسفر اقتصادی دانمارک، با کاهش معنادار و محسوس نااطمینانی ساختاری و عملیاتی کرون و به تبع آن، بهبود وضعیت انتظارات منفی ارزی، انگیزه سرمایه‌گذاری خارجی در بخش‌های مختلفِ بستر جامع خدمات مالی و بانکی این کشور را ارتقا داد. همچنین از آنجا که افزایش نوسان‌های نرخ ارز و به تبع آن، افزایش نوسان سطح عمومی قیمت‌ها با بی‌ثبات کردن شرایط اقتصادی و بالا بردن نرخ تورم، تبعات منفی بر سطح تجارت و سرمایه‌گذاری کشورها دارد و در نهایت، منجر به کاهش ملموس و پُرشتاب نرخ رشد اقتصادی خواهد شد، اما با ابتکارعمل سیاست‌گذاران پولی و بانکداران مرکزی دانمارکی به عنوان متولیان و راهبران اصلی نظام ارزی این کشور و با میخکوبی هوشمندانه کرون به یورو، نه تنها از بروز چنین تشنجات و التهاباتی در سطح اقتصاد داخلی دانمارک پیشگیری شد، بلکه تقویت درونی ساختار پولی این کشور در یک بازه زمانی کمتر از یک دهه نیز تحقق و فعلیت یافت.
لذا به همین دلیل است که صاحب‌نظران اقتصادی و مالی معتقدند، بخشی زیادی از مطلوبیت و اشتیاق وحدت پولی در اتحادیه اروپا ناشی از این باور است که نرخ ارزهای میخکوب شده به یورو، همچون اتصال کرون دانمارک به یورو، منافع اقتصادهای سراسر قاره سبز، چه اعضای اتحادیه اروپا و منطقه پولی یورو و چه سایر کشورهای اروپایی را در یک بازار یکپارچه حداکثر می‌کند و تغییرات غیرقابل پیش‌بینی و غیرقابل کنترل نرخ ارز در اقتصادهایی همچون دانمارک را از بین می‌برد.
ثبات سیاست‌های پولی، پایداری قیمت‌ها و مهار تورم در سایه میخکوب‌سازی کرون به یورو
یکی دیگر از مزایا، امتیازات و اثرات مثبت به کارگیری نظام ارزی ثابت و میخکوب شدن کرون به یورو در اقتصاد دانمارک، ایجاد ثبات در سیاست‌های پولی، پایداری قیمت‌ها و مهار تورم در سایه میخکوب‌سازی پول ملی این کشور به یکای واحد منطقه پولی اروپا بود. در حقیقت، هنگامی که دانمارک رژیم ارزی میخکوب به یورو را انتخاب کرد، توانست ریسک سیاست‌گذاری‌های کلان خود را با اتصال به یک اتحادیه پولی و بانکی متشکل از پیشرفته‌ترین اقتصادهای جهانی، کاهش دهد و در مقابل، از مزایای هم‌پیوندی با مولفه‌های کلان حکمرانی اقتصادی یک اتمسفر پایدارتر و باثباتتر حاکمیتی که نظیر نرخ تورم پایین‌تر، رشد اقتصادی پُرشتاب‌تر و ترمیم و اصلاح بدون وقفه کسری شدید بودجه‌های دولتی بوده است، بهره ببرد.
همچنین استقرار نظام ارز ثابت و میخکوب سازی کرون به یورو در این حدود سه دهه اخیر، به مثابه یک اهرم عملیاتی التزام‌آور در دستان بانک مرکزی دانمارک در جهت ایستادگی و مقاومت سیستماتیک و قانون‌محورِ این نهاد پولی و بانکی مرکزی در برابر فشارهای مضاعف وارده از سوی دولت‌های وقت و کابینه‌های سیاسی آنها برای اجرای سیاست‌های پولی ناکارآمد، غیربهینه و غیرکارشناسی شده موقت، عمل کرده است.
اصلاح نظام سرمایه‌پذیری و توسعه تامین مالی مستقیم به سبب میخکوب‌سازی کرون به یورو
یکی دیگر از مهم‌ترین اثرات استفاده از رژیم ارزی ثابت در اقتصاد دانمارک، اصلاح نظام سرمایه‌پذیری و توسعه تامین مالی مستقیم به سبب میخکوب‌سازی کرون به یورو بوده است. در حقیقت، حاکمیت سیاسی و اقتصادی دانمارک با انتخاب رژیم سیاست ارزی ثابت در بیش از سه دهه گذشته، به دلیل اتصال عملیاتی و همبستگی کارکردی ایجاد شده در دوگانه کرون-یورو، تغییر سیاست‌گذاری کلان پولی و ارزی و متمرکز شدن سیستم سرمایه‌پذیری دانمارک از رویکردهای بانک محور داخلی و به رویکردهای سرمایه محور خارجی و توسعه تامین مالی مستقیم بین‌المللی را موجب شد.
در واقع، کابینه دولت وقت حاکمه دانمارک در سالهای اوایل هزاره جدید معتقد بود که یکی از مهم‌ترین ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های قابل بهره‌برداری و در حقیقت، دستاوردهایی که به دلیل میخکوب‌سازی پول ملی کرون به یکای واحد اتحادیه اروپا یعنی یورو به ارمغان خواهد آمد، امکان کنار گذاشتن رویکرد انحصارمحور در حوزه تامین مالی تجاری و بازرگانی دانمارک یعنی عقبگرد از اتکای مطلق به نظام تخصیص بانک محور و گذار از رژیم‌های داخلی تامین بودجه‌ای (رژیم‌های تجهیز منابع مبتنی بر واحد پول ملی کرون)، به سرمایه‌پذیری‌های مستقیم خارجی از طریق بسترهای سهامی و بورسی و بازارهای مدیریت دارایی یورومحور اروپایی خواهد بود، ذهنیتی که به دلیل ابتکارات هوشمندانه و ریل‌گذاری صحیح بانکداران مرکزی دانمارک، از کنار استقرار، استمرار و توسعه نظام ارزی میخکوب شده کرون به یورو، به عینیت تبدیل شد، به طوری که در بیش از دو دهه سپری شده از قرن بیست و یکم، اقتصاد دانمارک توانست به موجب همبستگی عملیاتی ارز ملی خود به ارز پُرقدرت منطقه پولی اروپا، با تنوع‌بخشی به ابزارهای تامین مالی مستقیم خارجی که به دلیل میخکوب شدگی کرون به یورو محقق شده بود که مهم‌ترین نتایج حاصل از آن، برداشته شدن فشار از منابع بانک‌های دولتی و خصوصی و کاهش معنادار فشار مضاعف وارده بر ذخایر استراتژیک بانک مرکزی و خزانه ثروت ملی این کشور بود، در بخش اعظمی از تشنجات و التهابات هولناک فراگیر و جهان شمول مالی، اجتماعی، سیاسی و بهداشتی رخ داده در جهان به ویژه در شرایط بروز بحران مالی ۲۰۰۸ و پاندمی کرونای ۲۰۱۹، گذار کم هزینه‌ای را تجربه کند و اقدامات و عملکردهای مقابله‌ای و مبارزاتی به شدت کارآمد و بهینه‌ای را چه در بین اقتصادهای شمال اروپا و چه در بین اقتصادهای سرتاسر قاره سبز، به ثبت برساند.
ارتقا سطح دیپلماسی مالی دانمارک با سایر اقتصادهای جهانی
وجه مهم دیگر مزایا و پیامدهای مثبتی که تعیین و انتخاب نظام ارزی غیرشناور و میخکوبی کرون به ارز پُرقدرت منطقه‌ای اروپا برای اقتصاد دانمارک به ارمغان آورد، ارتقا سطح دیپلماسی مالی این کشور با سایر اقتصادهای جهانی به ویژه کشورهای کمتر توسعه‌یافته ثروتمند، ممالک جنوب شرق آسیا و اقتصادهای عضو شورای همکاری خلیج‌فارس بود. با استناد به داده‌ها و آمارهای موجود، اتصال هم‌پوشان کرون به یورو سبب شد که حاکمیت اقتصادی و سیاسی دانمارک بتواند بدون حضور و عضویت مستقیم در اتحادیه پولی منطقه یورو و صرفا به سبب به کارگیری رژیم ارز ثابت و میخکوب کردن پول ملی خود به یکای واحد اروپایی، سطح همکاری‌ها و مشارکت‌های مالی و تجاری خود را از طریق معاهدات بازرگانی، خطوط سوآپ و تفاهم‌نامه‌های پولی دو یا چندجانبه با اقتصادهای نامبرده و اشاره شده و به ویژه با کشورهای ثروتمند در حال توسعه، کمتر توسعه‌یافته و اقتصادهای نوظهور جهانی افزایش دهد و در نتیجه آن، بتواند در بستر یک نظام ارزی میخکوب شده کارآمد، در مسیر شتاب‌دهی به فرآیند توسعه بین‌المللی دانمارک، بهبود وضعیت شاخص‌های کلان اقتصادی این کشور و افزایش مستمر ارزش کرون در بازارهای ارزی جهانی قرار گیرد.
نظر شما