عباسعلی لطفی - عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی مشهد: یکی از معضلات اقتصاد ایران که باعث تورم می‌شود، افزایش بی‌رویه نقدینگی است که از گذشته‌ها در جامعه به وجود آمده و تداوم دارد. مشکل تورم در ایران بیشتر از نوع پولی است و در کنار مشکل دیگر اقتصاد کشور که پایین بودن رشد اقتصادی است، تولیدکنندگان را با معضل مواجه کرده است. از سویی نیز حدود یک دهه رشد اقتصادی در ایران منفی بود و حتی منفی ۱۰ و ۱۱ درصد را نیز تجربه کرد که در سال‌های بعد به صفر رسید، اکنون مثبت شدن رشد اقتصادی بیشتر مربوط به افزایش قیمت نفت و حامل‌های انرژی است. همچنین در ایران بهره‌وری نیز پایین است، دولت هزینه‌های زیادی دارد که به دلیل عدم سازگاری با درآمد، تبدیل به کسری بودجه می‌شود. حذف ارز ترجیحی به اقتصاد ایران ضربه زیادی زد و در شرایطی که اقتصاد با تورم بالا و رشد اقتصادی پایین مواجه است، این کار درستی نبود.

از آنجایی که در ایران به اندازه کافی تولید نداریم و نقدینگی بیش از حد و تقاضا بالا است، به مرور زمان باعث انتظارات تورمی می‌شود، در کنار این موارد، سیاست‌های اتخاذ شده توسط مجلس و دولت و وجود تنش‌ها در منطقه خاورمیانه که بر مسائل اقتصادی تاثیرگذار است، انتظارات تورمی ایجاد می‌کنند. سیاست‌های اتخاذ شده توسط بانک مرکزی، می‌تواند با مشورت اقتصاددان‌های بزرگ صورت گیرد و باید سیاست‌های مردم پسند و عامه‌پسند برای کاهش تورم و حفظ ارزش پول ملی اجرا شود. بزرگترین اشتباه دولت زمانی بود که اعلام کرد قیمت چهار کالا را افزایش می‌دهد، این چهار قلم کالا قیمت بسیاری از کالاهای دیگر را هم افزایش داد. افزایش قیمت‌ها انتظارات تورمی ایجاد می‌کند. اینکه سیاست انقباضی تنها در بودجه کشور لحاظ شده و بخش هزینه‌ها از این سیاست مبرا شود، این عوامل انتظارات تورمی را در جامعه افزایش داده و مردم نسبت به سیاست‌های اقتصادی دولت بی‌اعتماد می‌شوند.

باید روابط تجاری را با کشورهای همسایه تقویت کنیم تا صادرات ایران رشد کند. همچنین دولت باید روابط تجاری با کشورهای مسلمان را تقویت کند، تا بازارهای آنها بیش از پیش دست نروند.

بهترین راه این است که دولت میزان صادرات نفتی و غیرنفتی را با روابط تجاری سالم افزایش دهد تا ارزآوری داشته باشد و آرام آرام روابط با همسایگان را تقویت کند که صادرات کالاهای ایرانی را توسعه دهد تا ارزآوری بیشتری داشته باشد و پشتوانه ارزی در کشور تقویت شود. با تقویت پشتوانه ارزی در کشور، ارزش پولی ملی تقویت و در نتیجه تورم کاهش پیدا می‌کند و قیمت‌ها نیز افت می‌کند و انتطارات تورمی هم از این ناحیه فروکش خواهد کرد. در سال‌های اخیر پشتوانه ریالی کشور کاهش یافت، از طرفی برداشت از صندوق ذخیره ارزی برای جبران کسری بودجه توسط دولت اشتباه بود که اثرات تورمی بیشتری ایجاد کرد.

یکی از بهترین‌ راه‌ها برای جبران کسری بودجه، انتشار اوراق مشارکت مردمی است و اگر دولت با همکاری بانک مرکزی سیاستی را به کار بگیرد تا اوراق مشارکت به خصوص برای طرح‌های عمرانی منتشر و مردم نیز استقبال کنند، بهترین راه برای کاهش اثرات تورمی قیمت‌ها خواهد بود. در صورتی‌که اعتماد مردم جلب و از این اوراق استقبال شود، منابع مالی اضافه در اختیار مردم جمع‌آوری و نقدینگی در بازار کاهش پیدا می‌کند و از سویی نیز، پشتوانه دولت برای تامین منابع ارزی و اجرای طرح‌های عمرانی و نیمه‌تمام افزایش پیدا می‌کند تا از این طریق تولید هم رشد کند.