عمرو هشام محمد، استاد سرمایه‌گذاری مالی دانشگاه "المستنصریه" بغداد: حفظ ثبات اقتصادی همواره یکی از مولفه‌های اصلی هر دولتی برای ارتقاء رشد اقتصادی بوده است، اما تحولات سیاسی به ویژه تنش‌های سیاسی بین قدرت‌های تعیین‌کننده در سطح منطقه‌ای و جهانی، عامل اصلی برهم زدن تعادل اقتصادی است. ایران به عنوان یک کشور مهم و تعیین‌کننده در منطقه خاورمیانه، طی سال‌های اخیر تحت فشار دولت‌های غربی و همپیمانان آنها بوده و وارد کردن فشارهای تحریمی به اقتصاد ایران، همواره چالش‌هایی را ایجاد کرده است. بانک مرکزی به عنوان سیاست‌گذار اصلی در بازار پول و ارز و مسئول حفظ ارزش پول ملی، در نوک پیکان تلاش‌های صورت گرفته برای خنثی‌سازی فشارها و جلوگیری از آشفتگی نرخ‌ها در بازارها بوده است.
درباره سیاست بانک مرکزی ایران برای تحقق ثبات اقتصادی و کاهش بار ناشی از تحریم‌های آمریکا علیه ایران، می‌توان برخی موارد را ذکر کرد. در حقیقت وضعیت نظام ارزی، نشان دهنده قدرت اقتصاد هر کشور است. تنش‌های سیاسی قطعا تاثیر منفی بر نرخ ارز و ارزش پول ملی در برابر ارزهای خارجی و ذخایر بین‌المللی دارد و دلار همچنان بر ذخایر ارزی کشورها سلطه دارد. در حوزه خاورمیانه، مشکل عدم ثبات اقتصادی در کشورهای مشمول تحریم‌های آمریکا و غرب وجود دارد. نوسانات نرخ ارز در واقع یک کانال مهم و خطرناکی است که می‌تواند به یک عامل سقوط اقتصادی تبدیل شود. این موضوع درباره روسیه صدق پیدا می‌کند.
در ابتدای عملیات نظامی روسیه در اوکراین، از آنجا که اقتصاد روسیه دارای تنوع گسترده و ظرفیت بزرگی بود، روبل با قدرت در برابر دلار ایستاد و از آن قوی‌تر ظاهر شد و حتی ارزش خود را نسبت به زمان پیش از جنگ بهتر حفظ کرد، اما با ادامه جنگ، فشار بر بودجه، افزایش نرخ تورم و سایه انداختن بدبینی‌ها درباره نتیجه جنگ و همچنین بار روانی ناشی از آن، روبل تا حدودی ضعیف‌تر شد، هر چند که ارزش آن همچنان در چارچوب قابل قبولی قرار دارد.
برای تحقق ثبات اقتصادی در ایران نیز تیم اقتصادی دولت ماموریت سختی دارد و نمی‌توان همه بار این مسولیت را به تنهایی بر عهده بانک مرکزی قرار داد. این یک واقعیت است که اقتصاد ایران متنوع است و بر همین اساس توانست آسیب‌های ناشی از تحریم بخش نفتی و محدودیت در صادرات نفت را دفع کند. البته باید گفت که ضعیف‌تر شدن ریال ایران و از دست رفتن قدرت خرید، بار سنگینی را برای شهروندان ایرانی و به طور کلی اقتصاد ایران ایجاد کرده است، اما ایران با کشورهای همسایه خود چون عراق، سوریه، یمن، افغانستان و لبنان تفاوت داشته و توانسته تا حد زیادی از شدت فشارها و تحریم‌های آمریکا بکاهد و وضعیت خود را بهبود بخشد، البته نگرش‌های بدبینانه درباره وضعیت اقتصادی و آینده اقتصاد همچنان سایه افکنده است.
جنگ روانی و استفاده از رسانه‌ها نیز موجی از انتظارات تورمی بدبینانه را درباره اقتصاد در بین مردم ایجاد می‌کند و دلالان را به احتکار ارز و ذخایر ارزی بین‌المللی که در واقع مهم‌ترین آنها همان دلار است، سوق می‌دهد. هر چند دلار همچنان به عنوان یک ارز قوی در بین کشورها شناخته می‌شود، اما باید گفت که با توجه به محوری که اکنون بین روسیه، چین، ایران و ... شکل گرفته است، بی‌نیازی از دلار به یک واقعیت تبدیل و ارز بین‌المللی دیگری در آینده نزدیک جایگزین خواهد شد.
نظر شما